معرفی استان
استان خراسان شمالی با مساحتی حدود 28434 کیلومتر مربع از 9 شهرستان بجنورد (مرکز استان)، شیروان ،اسفراین، بام و صفی آباد، مانه و سملقان ،جاجرم ، فاروج و گرمه و راز و جرگلان تشکیل شده است. این استان از نظر موقعیت جغرافیایی؛ از شمال با کشور ترکمنستان، از شرق و جنوب با استان خراسان رضوی، از جنوب غربی با استان سمنان و از غرب با استان گلستان هم مرز است. آثار کشف شده در این استان نشان از قدمت تاریخی کهن آن دارد. محوطه باستانی معروف به پهلوان و تپه حیدران جاجرم، قدمتی بیش از ۱۲ هزار سال دارند. قدیمی ترین اثر باستانی پابرجای قبل از اسلام (بنای سنگی اسپاخو) در غرب شهرستان مانه و سملقان در فاصله ۵ کیلومتری شمال شاهراه آسیایی در روستای اسپاخو نیز دلیل دیگری بر صحت این ادعا است.
خراسان شمالی از نظر ناهمواری ها به دو قسمت : الف ) نواحی کوهستانی ب ) پست و هموار تقسیم می شود .
مرتفع ترین نقطه أن قله شاه جهان در رشته کوههای آلاداغ 3051 متر و پست ترین نقطه آن در روستای تازه یاب در قسمت خروجی رودخانه اترک با ارتفاع 400 متر از سطح دریا قرار دارد . ارتفاع متوسط استان 1725 متر از سطح دریا می باشد .
کوههای استان از نظر زمین شناسی حاصل آخرین حرکات کوهزایی دوران سوم و از کوههای جوان می باشند . این کوهها به دو بخش عمده : 1- رشته کوه کپه داغ 2- رشته کوه آلاداغ تقسیم می شوند .
رشته کوه کپه داغ : این رشته کوه در شمال استان واقع شده و بوسیله گسل عشق آباد ( گسل کپه داغ ) از دشتهای پست ترکمنستان و بوسیله رودخانه اترک و دشتهای مانه و سملقان ، بجنورد ، شیروان و فاروج از رشته کوه جنوبی آلاداغ جدا می شود .
این ارتفاعات شباهت زیادی از نظر ساختار زمین شناسی با زاگرس دارند و وجود گسلهای متعدد ساختار رسوبی ، نامتقارن بودن چینها ، فقدان فعالیتهای آتشفشانی و وجود سنگهای دارای درز و شکاف آن شرایط مساعدی برای ذخایر آب زیرزمینی و منابع نفت و گاز ایجاد می نماید .
رشته کوه آلاداغ : این ارتفاعات توسط دشتهای مانه و سملقان ، بجنورد ، شیروان ، فاروج ، از رشته کوه کپه داغ جدا شده است . آلاداغ در غربی ترین منطقه در حوالی جاجرم بوسیله یکسری کوههای کم ارتفاع به رشته کوهستانی شاه کوه البرز می پیوندد . جبهه شمالی آلاداغ با یکسری پرتگاههای گسلی به رود اترک و جبهه جنوبی آن از طریق گسلهایی با دشت جاجرم ارتباط پیدا کرده است .
خراسان شمالی با داشتن پتانسیلهایی از قبیل : موقعیت جغرافیایی مناسب ، وجود قومیت های مختلف ، تمدن کهن ، غنای فرهنگی و منابع طبیعی موقعیت ویژه ای را در جذب گردشگر دارا می باشد . قرار گیری این استان در مسیر زائران امام رضا (ع) که از جاده کناره دریای خزر عبور و مرور می کنند ، موقعیت ویژه ای ایجاد نموده که در صورت برنامه ریزی و مدیریت صحیح می توان چشم انداز روشنی در این زمینه ترسیم نمود .
عبور میلیونها مسافر از جاده آسیایی عامل مهمی بوده که شهری چون فاروج پس از انقلاب بتواند در سایه ارائه آجیل و تنقلات در کشور منحصر به فرد و ممتاز باشد .
جنگلهای انبوه و حفاظت شده قورخود در شهرستان مانه و سملقان ، پارک ملی سالوک و ساریگل در شهرستان اسفراین ، منطقه حفاظت شده گلیل سرانی شیروان و پناهگاه حیات وحش میاندشت در جاجرم از مناطق دیدنی استان می باشد .
مناطق کوهستانی : دره های سرسبز ، رودهای پرآب ، دریاچه پشت سدها ، آبشارهای فراوان چون ایزی ، حمید بیار ، اوغاز کهنه ، اسطرخی و دره هایی چون بازخانه ، درکش ، هاور ، روئین ، گلیان ، زوارم ، استاد ، خسرویه ،پارک جنگلی گوئینیک ، غارهایی چون بیدک ، گسک ، درق ، پوستین دوز ، گنج کوه و بخش کوچکی از صدها جاذبه مناطق کوهستانی استان می باشد .
این مناطق برای ورزشهای زمستانی و کوهنوردی ، صخره نوردی و نیز بسیار مناسب می باشند .
آبهای معدنی : این آبها به دلیل املاح و خاصیت درمانی می توانند بعنوان یکی از جاذبه های گردشگری استان به حساب آید . از جمله می توان به آب معدنی ایوب پیغمبر در گیفان ، آب معدنی بش قارداش در بجنورد ، مختومی در شیروان ، مهمانک در مانه و سملقان و حاج سست در اسفراین اشاره نمود .
موزه مردم شناسی شهر بجنورد و موزه حیات وحش رباط قره بیل ( جاجرم ) از موزه های موجود استان می باشند .
انجام مسابقات ورزشی در استان خراسان شمالی از سابقه تاریخی زیادی برخوردار است که می توان به کشتی چوخه اشاره نمود . این ورزش در استان از قدمتی 2500 ساله برخوردار است و علاوه بر این وجود اسبهای اصیل ترکمن زمینه ورزش اسب دوانی را فراهم نموده است .
قالیچه و پشتی ترکمنی ، گلیم و جاجیم ، چادرشب ابریشمی ، کلاه کرکی ، چارق دوزی ، پوستین دوزی ، زین سازی از مهمترین صنایع دستی استان محسوب می شود که نقش مهمی در جلب جهانگرد دارد . علاوه بر این لباسهای محلی و سنتی ( کردی و ترکمنی ) نیز اهمیت خاصی دارند .
آبنبات(شکر پنیر) بجنورد نیز از سوغات مهم این استان محسوب می شود.